Devlet-i ‘Aliyye II - Halil İnalcık
Devlet-i ‘Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-II / Seçme Eserleri – VII
Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-II
Tagayyür ve Fesâd (1603-1656):
Bozuluş ve Kargaşa Dönemi
Devlet-i ‘Aliyye’nin birinci cildi, Osmanlı Devleti’nin bir beylikten Balkanlar ve Orta-Doğu’yu hükmü altına alan güçlü ve köklü bir imparatorluğa dönüşümünü ve bu süreçte kurumsallaşmasının tarihini anlatıyor.
İkinci cilt ise, Osmanlı Klasik Dönemi’nin ardınsan padişah otoritesinin zayıfladığı ve giderek yok olduğu 17. yüzyılda süren iktidar mücadelelerini mercek altına alıyor.
Halil İnalcık, dönemin tarihçilerinin “tagayyür ve fesad”, yani bozuluş ve kargaşa olarak adlandırdıkları bu durumu, o çağın kaynaklarından ve az bilinen arşiv belgelerinden de yararlanarak günümüz okuyucusu için anlatıyor, yorumluyor.
Devlet-i ‘Aliye’nin ikinci cildinde, vâlide sultanların devleti fiilen yönettiği dönemler, yeniçeriler ile ulemanın iktidara ortak olma çabaları, toplumsal ve ekonomik istikrarsızlık, asker ve esnaf ayaklanmaları, merkezi otoriteyi yeniden kurmak için harcanan çabalar inceleniyor.
Bu cilt, Köprülü Mehmed Paşa’nın kurtarıcı olarak mutlak bir otorite ile veziriâzamlığa gelmesiyle sonlanıyor.
Halil İnalcık (1916-2016) İstanbul’da doğdu. Ankara Üniversitesi DTCF’nin ilk öğrencilerinden oldu. Yakınçağ Bölümü’nde doktorasını tamamladıktan sonra, 1952’den itibaren aynı üniversitede profesör oldu. 1972’de emekli olunca Chicago Üniversitesi Tarih Bölümü’ne Osmanlı tarihi profesörlüğüne atandı. 1992’de Bilkent Üniversitesi’ne Tarih Bölümü’nü kurmak üzere davet olundu. Bu yıllar içinde başta Harvard olmak üzere Amerikan üniversitelerinde Osmanlı tarihi seminerleri düzenledi. 1973’te yayınlanan The Ottoman Empire – The Classical Age (1300-1600) (Osmanlı İmparatorluğu – klasik çağ) kitabı tüm Balkan dillerine, Arapça ve Ukrayna diline çevrilerek klasik bir kaynak kitap kabul edildi. An Economic and Social History of the Ottoman Empire Türkçe, Yunanca, Lehçe ve Arapçaya da çevrildi. Yurt içinde ve yurt dışında kendisine 20 fahri doktora tevcih edildi. İnalcık’ın vefatına dek çalışmalarını sürdürdüğü ve arşivini bağışladığı Bilkent Üniversitesi’nde, 2008’de Halil İnalcık Center for Ottoman Studies (HICOS; Halil İnalcık Osmanlı Araştırmaları Merkezi) açılmıştır.