Z Raporu Dergi Ekim 2025
Z Raporu Dergi Ekim 2025
DENGELEYİCİ GÜÇ: ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ
Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ)’nün 25. yıl zirvesi, küresel dengelerde yeni bir sayfa açtı. Çin, Rusya ve Hindistan liderlerinin aynı sahnede verdiği görüntü, Batı merkezli dünya düzenine yönelik en güçlü meydan okumalardan biri olarak kayda geçti. 10 üye ülke ve onlarca ortağıyla Avrasya’nın en geniş siyasi ve ekonomik bloklarından biri haline gelen ŞİÖ, sadece sınır güvenliği ya da terörle mücadele değil; ticaret, enerji, finans, teknoloji ve kültürel etkileşim alanlarında da giderek etkisini artırıyor. Z Raporu Ekim sayısında da “ABD’ye Karşı Sessiz Cephe’ başlıklı kapak dosyasında son zirve ışığında örgütün artan etkisi uzman isimlerin değerlendirmeleri ile masaya yatırılıyor.
TÜRK TELEKOM CEO’SU ÜMİT ÖNAL: 5G’YE EN HAZIR OPERATÖRÜZ
Türk Telekom CEO’su Ümit Önal, 5G’yi yalnızca bir teknolojik yenilik değil, Türkiye’nin dijitalleşme yolculuğunda stratejik bir dönüm noktası olarak tanımlıyor. Yatırımlarını uzun yıllardır 5G uyumlu gerçekleştirdiklerini vurgulayan Önal, yerli Ar-Ge çalışmaları, 70’i aşkın uluslararası patent ve farklı sektörlerde hayata geçirilen öncü uygulamalarla Türk Telekom’un 5G’ye en hazır operatör olduğunu söylüyor. Sanayiden lojistiğe, sağlıktan kültür-sanat alanına kadar geniş bir yelpazede 5G’nin verimliliğini artırarak Türkiye’nin küresel rekabet gücünü yükselteceğini belirten Önal, “Amacımız Türkiye’yi yalnızca bu teknolojiyi kullanan değil, aynı zamanda üreten ve ihraç eden bir güç konumuna taşımak” diyor.
KÜRESEL TİCARETİN KALBİ: ORTA KORİDOR
Çin’den Avrupa’ya en kısa ve güvenli güzergâh olarak öne çıkan Orta Koridor, küresel ticarette stratejik önemini artırıyor. Deniz yolunda 30-45 gün süren mesafeyi 15-25 güne indiren koridor, Rusya-Ukrayna savaşı sonrası daha da kritik bir alternatif hâline geldi. 2025’in ilk yarısında taşınan yük hacmi bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 7 oranında artışla 2,3 milyon tona ulaşırken, Kazakistan, Gürcistan, Azerbaycan ve Türkiye koridor güzergâhındaki altyapı yatırımlarını hızlandırmaya başladı. Zengezur bağlantısı ve Bakü-Tiflis-Kars hattı gibi projeler ise darboğazları aşmayı hedefliyor. Türkiye, hem Çin’in Kuşak ve Yol girişimiyle entegrasyon hem de ABD ve AB ile iş birliği üzerinden çok boyutlu bir diplomasi yürütüyor. Bu süreç yalnızca ticareti hızlandırmakla kalmıyor, Türkiye’yi küresel lojistiğin ve enerji geçiş rotasının da önemli bir merkezi hâline getiriyor.
21. YÜZYILIN EN SERT MÜCADELESİ: SUSUZLUK
Gezegen susuzlukla sınanıyor. Dünya nüfusunun yarısından fazlası bugün su kıtlığı yaşıyor, milyonlarca insan ise göçün eşiğinde. Türkiye de kişi başına düşen bin 300 metreküplük potansiyeliyle kritik bir eşikte. Tarımın yüksek payı, yeraltı sularındaki hızlı çekilme ve şehir şebekelerindeki kayıplar tabloyu ağırlaştırıyor. Çıkış yolu olarak deniz suyunun arıtılması gündeme gelse de, yüksek enerji maliyetleri ve ekolojik riskler bu yöntemi tek başına kurtarıcı olmaktan uzaklaştırıyor. Artık su sadece çevresel değil; ekonomik, sosyal ve jeopolitik boyutlarıyla da geleceğin en sert mücadelesine dönüşmüş durumda.
UZAYAN ENFLASYON BOZULAN DENGELER: PARA POLİTİKASININ ETKİSİ NEDEN GECİKİYOR?
Türkiye’de enflasyon artık yalnızca maliyetlerden değil, beklentilerden de besleniyor. Ücret artışları ve fiyatlama davranışlarının bozulması, para politikasının etkisini geciktiriyor. Enflasyon, rakamlardan çok algısal bir olguya dönüştü. Fiyat artışları için her türlü kalem bahane edilmeye devam ediyor. Maliyet kalemlerinin çoğu sabit kalırken, ücretler gibi payı düşük olan kalemlerde dahi yaşanan artışlar etiketleri aynı oranda yükseltiyor. Peki ücret-fiyat sarmalından çıkışın tek yolu, hedef enflasyona göre yapılan ücret artışı mı?
Z RAPORU YAZARLARI EKONOMİK VE SİYASİ GELİŞMELERİ YORUMLUYOR
Z Raporu’nun yazar kadrosu da ekonomi gündemine dair görüşlerini Z Raporu okuyucuları için kaleme almayı sürdürüyor. Semra Karabaş, Ali Saydam, İbrahim Acar, Prof. Dr. Kadir Tuna, Dr. Mehmet Akif Soysal ve Prof. Dr. Metin Toprak gündemdeki son gelişmeleri değerlendirirken; Mustafa Özel, İz Bırakanlar köşesinde ‘Filozof İş İnsanı’ Sabri Ülker’i okuyucularına anlattı. Analist Cüneyt Paksoy da piyasadaki son gelişmeleri yorumladı.